Το βιντεάκι που μας ετοίμασε ο άριστος μαθητής του Α2 Δημητράκης Νοΐτσης:
Δείγμα από τις απαντήσεις Τριών Ομάδων των μαθητών της Α΄τάξης, σχολικού έτους 2011 - 12. (Μία από Α1 και δύο από Α2).
Αφήσαμε τα κείμενα όπως τα παρουσίασαν οι ομάδες και όχι όπως τα επεξεργαστήκαμε στη συνέχεια κατά την παρουσίαση στο έντυπο.
(Μόνο κείμενα, χωρίς εικόνες γιατί κάναμε επικόλληση του κειμένου από τις εργασίες που αποθηκεύσαμε στα έγγραφα).
DUCCIO DI BUONINSEGNA: Adorazione dei Magi
Τ 43,5 cm ,φυλάσσεται στο μουσείο της Opera del Duomo di Siena και ανήκει σε ένα από τα γνωστότερα δημιουργήματα του καλλιτέχνη.Είναι σχεδιασμένη με τη τεχνική του sfumato,που στηρίζεται: στην υπέρθεση διαδοχικών στρωμάτων χρώματος, η προοπτική στην οπτική γωνία, η διακόσμηση και ζωγραφική των θόλων των κτηρίων,η οποία είχε καθιερωθεί κατά την εποχή της Αναγέννησης.Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν,ακολουθώντας πάντα τη τακτική αυτή ο δημιουργός, είναι το λάδι.Επιλέον η ανάμειξη του λαδιού με κάποια χρωστική ουσία επιτρέπει μια λαμπρότητα και ένα μεγαλύτερο βάθος στην απεικόνιση, ειδικότερα στην δημιουργία σκιών.
Πρόσωπα που περικλείονται στην εικόνα
Στα αριστερά της εικόνας παριστάνεται η Παναγία,μετά τη Γέννηση,να κρατά το Άγιο Βρέφος και μπροστά της οι Μάγοι που γονατίζουν ευλαβικά.Δεξιά της εικόνας παριστάνονται οι τρεις βοσκοί και στην άκρη ο Ιωσήφ
Αλλά ποιοι ήταν οι Μάγοι;Ήταν υπαρκτά πρόσωπα και αν ναι τι προσέφεραν στο Άγιο Βρέφος;
Οι αρχαίες παραδόσεις που δεν εμφανίζονται στη Βίβλο, τους αποδίδουν τα ονόματα: Μελχιόρ, Βαλτάσαρ και Γασπάρ, πιθανότατα Ζωροάστρες ιερείς προερχόμενοι από την Περσία(όπως λέει και το λαϊκό άσμα «…Εκ της Περσίας έρχονται τρεις μάγοι με τα δώρα…»). Οι μάγοι εκτός από σμύρνα, λίβανο και χρυσάφι, ο κάθε μάγος δώρισε και από ένα κομμάτι χρυσάφι, τονίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη βασιλική πτυχή της γέννησης . Η διαφορετική ηλικία των μάγων, ένας ηλικιωμένος , ένας μεσήλικας και ένας νέος, με λαμπρές στολές, συμβολίζουν τους ανθρώπους από διάφορες ηλικίες και φυλές που έρχονται να προσκυνήσουν το Χριστό καθώς και τους σοφούς, επιστήμονες του κόσμου.Στο έργο του Buoninsegna όμως,όπως και σε κάθε ζωγραφική απεικόνιση,παραλείπεται ένα πρόσωπο…
Σύμφωνα με την χριστιανική παράδοση ο Αρτάβαν ή Αρτάβανος ήταν ο τέταρτος Μάγος στη Γέννηση του Χριστού. Ο Αρτάβαν καταγόταν από τα Εκβάτανα της Περσίας και ήταν φίλος των τριών άλλων Μάγων, Μελχιώρ, Γάσπαρ και Βαλτάσαρ, που προσκύνησαν τον Χριστό στη Βηθλεέμ. Και αυτός ήταν μάγος - αστρονόμος της εποχής εκείνης που είχε δει και αυτός τη συζυγία των πλανητών, σημείο γέννησης βασιλέως. Έτσι μετέβη προς συνάντηση των φίλων του που κατοικούσαν στη Βορσίπη της Βαβυλώνας προκειμένου να οδοιπορήσουν μαζί προς το σημείο που η συζυγία αυτή θα φαινόταν καλύτερα όπου και θα συνέβαινε η γέννηση του νέου Βασιλιά. Καθοδόν όμως συνάντησε έναν εμπύρετο εβραίο στην έρημο που βοηθώντας τον αργοπόρησε, και όταν έφθασε στη Βορσίπη οι φίλοι του Μάγοι είχαν ήδη φύγει. Ακολούθησε και αυτός τον ίδιο δρόμο αλλά δεν τους πρόλαβε. Τελικά έφθασε στη Βηθλεέμ τότε που ο Ηρώδης έσφαζε τα νήπια. Ο Αρτάβαν επεμβαίνοντας και δωροδοκώντας ένα στρατιώτη μ΄ ένα ρουμπίνι, απ΄ αυτά που έφερνε ως δώρα στο Θείο βρέφος απελευθέρωσε ένα νήπιο που ήταν ο Ιωάννης ο Πρόδρομος.
Στη συνέχεια ο Αρτάβαν πήγε στην Αίγυπτο και παρέμεινε εκεί 33 χρόνια, θεραπεύοντας ασθενείς δωρεάν, απελευθερώνοντας δέσμιους και συναναστρεφόμενος με ταπεινούς. Υπερήλικας πλέον με μακριά άσπρη γενειάδα επιστρέφει στην Ιερουσαλήμ όπου και έτυχε την ημέρα που σταυρωνόταν ο Χριστός. Τη στιγμή που ζητούσε να μάθει για τον σταυρωθέντα Βασιλέα των Ιουδαίων έγινε ο μεγάλος σεισμός κατά τον οποίο μία πέτρα από το καταπέτασμα του Ναού πέφτοντας τον κτύπησε στο κεφάλι και έπεσε αναίσθητος. Όταν μετά από κάποιο χρόνο συνήλθε άκουσε μια γλυκιά φωνή που του έλεγε:
"Αμήν, αμήν λέγω σοι, ό,τι εποίησας εις ένα των αδελφών μου των ελαχίστων, εις εμέ εποίησας".
Τότε ο Αρτάβαν άνοιξε τους οφθαλμούς του και είδε για μια στιγμή τον Ιησού μέσα σε εκθαμβωτικό φως. Τότε ευτυχισμένος ότι είδε έστω και στο τέλος τον αναμενόμενο Βασιλέα ξεψύχησε.
Πού φυλάσσονται σήμερα τα Δώρα των Μάγων;
Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση, προ της Κοιμήσεως της, η Θεοτόκος παρέδωσε τα Δώρα μαζί με τα Άγια Σπάργανα του Χριστού, την Τίμια Έσθήτα και την Αγία Ζώνη της στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων όπου και παρέμειναν μέχρι το έτος 400 μ.Χ. περίπου. Τότε ο αυτοκράτορας Αρκάδιος τα μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί παρέμειναν μέχρι την άλωση της πόλης από τους Φράγκους το έτος 1204 μ.Χ. Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν για λόγους ασφαλείας, μαζί με αλλά ιερά κειμήλια, στη Νίκαια της Βιθυνίας, προσωρινή πρωτεύουσα του Βυζαντίου, όπου και παρέμειναν για εξήντα περίπου χρόνια. Με την εκδίωξη των Σταυροφόρων επί αυτοκράτορος Μιχαήλ Παλαιολόγου, επεστράφησαν στην Κωνσταντινούπολη όπου και παρέμειναν μέχρι την άλωση του 1453. Μετά την Άλωση η Μάρω, χριστιανή σύζυγος του σουλτάνου Μουράτ Β' (1421-1451) και μητριά του Μωάμεθ Β' του Πορθητού, τα μετέφερε αυτοπροσώπως στην Ιερά Μονή Αγίου Παύλου στο Αγιον Όρος. Κατά την αγιορείτικη παράδοση, καθώς η Μάρω ανέβαινε από τον αρσανά (λιμάνι) στην Μονή, η Θεοτόκος την εμπόδισε με υπερφυσικό τρόπο να πλησιάσει στη Μονή και να παραβιάσει το άβατον του Αγίου Όρους. Αυτή υπάκουσε και παρέδωσε τα Τίμια Δώρα στους μοναχούς, οι όποιοι και έστησαν στο σημείο εκείνο της θεομητορικής παρουσίας ένα Σταυρό πού σώζεται μέχρι σήμερα και λέγεται «Σταυρός της Βασιλίσσης»
Γιατί αποκλείεται να προσκύνησαν την ίδια νύκτα με τους βοσκούς;
Από τις περιγραφές τις Παλαιάς Διαθήκης κατανοούμε ότι οι Μάγοι αποκλείεται να προσκύνησαν την ίδια νύχτα με τους βοσκούς διότι οι βοσκοί πορεύτηκαν κατευθείαν προς την φάτνη ,μόλις είδαν το αστέρι (Κατά Λουκά κεφάλαιο β΄στίχος 16, Καὶ ἦλθον σπεύσαντες, καὶ ἀνεῦρον τήν τε Μαριὰμ καὶ τὸν Ἰωσὴφ καὶ τὸ βρέφος κείμενον ἐν τῇ φάτνῃ) ενώ οι Μάγοι το ακολουθούσαν επί αρκετά μερόνυχτα . Άλλωστε στους βοσκούς παρουσιάστηκε Άγγελος Κυρίου για να τους αναγγείλει τα χαρμόσυνα νέα(Κατά Λουκά κεφάλαιο β΄ στίχος 9, Καὶ ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου ἐπέστη αὐτοῖς καὶ δόξα Κυρίου περιέλαμψεν αὐτούς…)
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
11 καὶ ἐλθόντες εἰς τὴν οἰκίαν εἶδον τὸ παιδίον μετὰ Μαρίας τῆς μητρὸς αὐτοῦ, καὶ πεσόντες προσεκύνησαν αὐτῷ, καὶ ἀνοίξαντες τοὺς θησαυροὺς αὐτῶν προσήνεγκαν αὐτῷ δῶρα, χρυσὸν καὶ λίβανον καὶ σμύρναν(. Κατά Ματθαίο κεφάλαιο β΄ στίχος 11)
DUCCIO DI BUONINSEGNA:
LA NATIVITA
Η εικόνα αυτή ονομάζεται «La Nativita »(=Η Γέννησις)και είναι και αυτή φιλοτεχνημένη από τον καλλιτέχνη της Αναγεννήσεως Duccio di Buoninsegna.Βρίσκεται, στο μουσείο της Opera del Duomo di Siena.Χρονολογείται από το 1308-1311,όπως και το άλλο έργο του «L’Adorazione dei Magi»και είναι μεγέθους 43,5 x 44,5 εκ.
Είναι σχεδιασμένη με τη τεχνική του sfumato,που-όπως προαναφέραμε- στηρίζεται: στην υπέρθεση διαδοχικών στρωμάτων χρώματος, η προοπτική στην οπτική γωνία, η διακόσμηση και ζωγραφική των θόλων των κτηρίων,η οποία είχε καθιερωθεί κατά την εποχή της Αναγέννησης.Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν,ακολουθώντας πάντα τη τακτική αυτή ο δημιουργός, είναι το λάδι.Επιλέον η ανάμειξη του λαδιού με κάποια χρωστική ουσία επιτρέπει μια λαμπρότητα και ένα μεγαλύτερο βάθος στην απεικόνιση, ειδικότερα στην δημιουργία σκιών.
Πρόσωπα και γεγονότα που περικλείονται στην εικόνα
Καταρχάς,στο κέντρο της εικόνας βρίσκεται η Παναγία ξαπλωμένη πάνω σε κλινοσκεπάσματα, μέσα στην φάτνη(ετυμολογία του όρου «φάτνη»: Stephanus, Thesaurus Graecae Linguae VII, σ. 676-678,αναφέρεται ότι η λέξη προέρχεται από το απαρέμφατο φαγείν, του οποίου παράγωγα είναι τα φάγνη και φάτνη, ή ακόμη από το ρήμα πατώ, εσθίω, ως το πάσασθαι, του οποίου παράγωγα είναι τα πάτνη και φάτνη.Στην ίδια γλώσσα απαντά και η λέξη stabulum (= σταύλος) που ανήκει στη δημώδη διάλεκτο. Βλ. Latin Dictionary, Lewis and Shorts, Oxford
Στην ζωγραφιά με τη Γέννηση υπάρχει ένα στοιχείο εκτός της ευαγγελικής διηγήσεως, δηλαδή που δεν αναφέρεται στα κανονικά ευαγγέλια. Αυτό είναι:
Το πρώτο λουτρό του νεογέννητου Ιησού από δύο γυναίκες. Η σκηνή βασίζεται στο Απόκρυφο –Ψευδεπίγραφο ευαγγέλιο του Ιακώβου, γνωστό ως Πρωτευαγγέλιον Ιακώβου. Σε αυτό το απόκρυφο Ευαγγέλιο απαντούμε την παρουσία δύο γυναικών, που τις έφερε ο Ιωσήφ για να ξεγεννήσουν την Παρθένο. Η πρώτη ονομαζόταν Σαλώμη, η δεύτερη Ζελέμη. Μόλις μπήκαν στο σπήλαιο οι δύο μαίες έτρεξαν να βοηθήσουν, πλησίασε πρώτη η Ζελέμη, αλλά ξεφώνησε τρομαγμένη «Κύριε, Κύριε, συγχώρησέ με, ποτέ δεν φαντάστηκα τέτοια περίπτωση. Τα στήθη της είναι γεμάτα γάλα. Εγέννησε ένα αγόρι κι όμως έμεινε παρθένα!». Η Σαλώμη ακούγοντας τα λόγια αυτά, μουρμούρισε κουνώντας με δυσπιστία το κεφάλι της. «Δεν πιστεύω σ΄ αυτά που ακούω αν δεν βεβαιωθώ». Και πλησίασε την Παρθένο. Μα μόλις την άγγιξε, το χέρι της ξεράθηκε κι έβαλε τις φωνές και τα κλάμματα. Παρακαλούσε το Θεό να συγχωρέσει την απιστία της. Ένας Άγγελος την άκουσε και παρουσιάστηκε τότε: «Πλησίασε το παιδί, την προστάζει, και προσκύνησε. Έπειτα άγγιξέ του με το χέρι σου και θα γιατρευτείς». Η Σαλώμη άκουσε την προσταγή του Άγγελου και θεραπεύτηκε...] .Υπάρχει και στην Ορθόδοξη – Βυζαντινή απεικόνιση της Γεννήσεως και συμβολίζει την ανθρώπινη φύση του Χριστού ενώ προαναγγέλεται ταυτόχρονα το Βάπτισμα. Στη δυτική τέχνη το θέμα αυτό εξαφανίστηκε πλήρως από τα μέσα του 16ου αιώνα, μετά την καταδίκη του από τη Σύνοδο του Τρέντο.
Για τα δύο ζώα στην απεικόνιση της Γεννήσεως, δηλαδή τον βουν και τον όνο (βόδι και γαϊδούρι), αναφερόμαστε στην προφητεία του Ησαΐα: «Το βόδι γνωρίζει τον ιδιοκτήτη του και ο όνος το παχνί του κυρίου του , όμως ο Ισραήλ δεν με γνωρίζει και ο λαός δεν με αντιλαμβάνεται». (Ησαΐας, κεφάλαιο 1, στίχοι 2 -3). Είναι στοιχείο που υπάρχει και στην αντίστοιχη βυζαντινή αγιογραφία.
Αλλά ποια η αντίστοιχη βυζαντινή αγιογραφία;
Η βυζαντινή αγιογραφία βρίσκεται στη Ιερά Μονή Δαφνιού(εικόνα κάτω) και παρουσιάζει τα ίδια στοιχεία με αυτά που αναφέραμε.
Στο σημείο όπου είναι κατεστραμμένη η αγιογραφία , βρισκόταν οι δύο μαμές της που βοήθησαν την Επίτοκο.
Παραπομπές
1 Τοῦ δὲ Ἰησοῦ γεννηθέντος ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας ἐν ἡμέραις Ἡρῴδου τοῦ βασιλέως, ἰδοὺ μάγοι ἀπὸ ἀνατολῶν παρεγένοντο εἰς Ἱεροσόλυμα 2 λέγοντες· ποῦ ἐστιν ὁ τεχθεὶς βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων; εἴδομεν γὰρ αὐτοῦ τὸν ἀστέρα ἐν τῇ ἀνατολῇ καὶ ἤλθομεν προσκυνῆσαι αὐτῷ. 3 Ἀκούσας δὲ Ἡρῴδης ὁ βασιλεὺς ἐταράχθη καὶ πᾶσα Ἱεροσόλυμα μετ᾿ αὐτοῦ, 4 καὶ συναγαγὼν πάντας τοὺς ἀρχιερεῖς καὶ γραμματεῖς τοῦ λαοῦ ἐπυνθάνετο παρ᾿ αὐτῶν ποῦ ὁ Χριστὸς γεννᾶται. 5 οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ· ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας· οὕτω γὰρ γέγραπται διὰ τοῦ προφήτου· 6 καὶ σὺ Βηθλεέμ, γῆ Ἰούδα, οὐδαμῶς ἐλαχίστη εἶ ἐν τοῖς ἡγεμόσιν Ἰούδα· ἐκ σοῦ γὰρ ἐξελεύσεται ἡγούμενος, ὅστις ποιμανεῖ τὸν λαόν μου τὸν ᾿Ισραήλ. 7 Τότε Ἡρῴδης λάθρα καλέσας τοὺς μάγους ἠκρίβωσε παρ᾿ αὐτῶν τὸν χρόνον τοῦ φαινομένου ἀστέρος, 8 καὶ πέμψας αὐτοὺς εἰς Βηθλεὲμ εἶπε· πορευθέντες ἀκριβῶς ἐξετάσατε περὶ τοῦ παιδίου, ἐπὰν δὲ εὕρητε, ἀπαγγείλατέ μοι, ὅπως κἀγὼ ἐλθὼν προσκυνήσω αὐτῷ 9 Οἱ δὲ ἀκούσαντες τοῦ βασιλέως ἐπορεύθησαν· καὶ ἰδοὺ ὁ ἀστὴρ ὃν εἶδον ἐν τῇ ἀνατολῇ προῆγεν αὐτούς, ἕως ἐλθὼν ἔστη ἐπάνω οὗ ἦν τὸ παιδίον· 10 ἰδόντες δὲ τὸν ἀστέρα ἐχάρησαν χαρὰν μεγάλην σφόδρα 11 καὶ ἐλθόντες εἰς τὴν οἰκίαν εἶδον τὸ παιδίον μετὰ Μαρίας τῆς μητρὸς αὐτοῦ, καὶ πεσόντες προσεκύνησαν αὐτῷ, καὶ ἀνοίξαντες τοὺς θησαυροὺς αὐτῶν προσήνεγκαν αὐτῷ δῶρα, χρυσὸν καὶ λίβανον καὶ σμύρναν· 12 καὶ χρηματισθέντες κατ᾿ ὄναρ μὴ ἀνακάμψαι πρὸς Ἡρῴδην, δι᾿ ἄλλης ὁδοῦ ἀνεχώρησαν εἰς τὴν χώραν αὐτῶν.
Ἡ φυγὴ εἰς τὴν Αἴγυπτον
13 Ἀναχωρησάντων δὲ αὐτῶν ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου φαίνεται κατ᾿ ὄναρ τῷ Ἰωσὴφ λέγων· ἐγερθεὶς παράλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ φεῦγε εἰς Αἴγυπτον, καὶ ἴσθι ἐκεῖ ἕως ἂν εἴπω σοι· μέλλει γὰρ Ἡρῴδης ζητεῖν τὸ παιδίον τοῦ ἀπολέσαι αὐτό. 14 Ὁ δὲ ἐγερθεὶς παρέλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ νυκτὸς καὶ ἀνεχώρησεν εἰς Αἴγυπτον… (Κατά Λουκά κεφάλαιο β΄στίχοι 1-14).
Το κείμενο στην Ιταλική στην ιστοσελίδα: http://www.vatican.va/archive/ITA0001/__PUY.HTM
Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη…
Duccio, κλειδοκράτορας της Σιένα
Θεμελιωτής της δυτικοευρωπαϊκής ζωγραφικής ο Ντούτσιο ντι Μπουονινσένια (Duccio di Buoninsegna, Σιένα 1255 – 1319), ήταν μια πολύ δυναμική φυσιογνωμία της εποχής του. Δεν πλήρωνε πρόστιμα, του επιβλήθηκε ποινή για παραβίαση της απαγόρευσης νυχτερινής κυκλοφορίας, καυγάδιζε με τους αξιωματούχους, απέφυγε να καταταγεί στο στρατό. Ο μόνιμα φορτισμένος καλλιτέχνης θεωρείται ο σπουδαιότερος ζωγράφος της Σιένα κατά τον 13ο αι. και από τους μεγαλύτερους της προαναγεννησιακής εποχής.
Αν ο Τζιόττο είναι ο 1ος δημιουργός της νεώτερης Τέχνης, τότε σίγουρα ο Ντούτσιο είναι ο τελευταίος καλλιτέχνης της αρχαιότητας. Μερικοί από τους αγγέλους του θυμίζουν Αγια-Σοφιά. Οι γονείς του είναι απόγονοι σε ευθεία γραμμή των φιλοσόφων της Αλεξάνδρειας. Θα συνδυάσει άριστα τη γαλλική γοτθική μικρογραφία με τη βυζαντινή παράδοση. Αποφεύγει τις συγκρούσεις, δεν θέτει διλήμματα, φροντίζει με γλύκα να επικρατήσει μια υπερβατική ηρεμία.
Α1 ΄ Ομάδα 1.
οι Άριστοι μαθητές του Α1΄:
Γρηγόρης Κασσερόπουλος
Λέανδρος Καπετανάκης
Φάνης Κονταξής
Παύλος Γεωργαλής
Σοφία Λεοντή
Ανέστης Καλπάκης
Giotto di Bondone (1266- 1337) Τζιότο ντι Μπον-ντόνε.
Η Γέννηση στη Δυτική τεχνοτροπία και η μετουσίωση του Αστέρος
Στις περισσότερες «Γεννήσεις» της δυτικής εικονογραφίας εμφανίζεται η Θεοτόκος ημικλινής ή αναγειρόμενη να κοιτά έκπληκτη το αποκαλυπτικό γεγονός και να δέεται στο θείο βρέφος. Κοντά, άλλοτε σε ισοκεφαλία με τη Θεοτόκο, άλλοτε λίγο παράμερα, παρουσιάζεται ο Ιωσήφ, και πλάι του οι αγραυλούντες ποιμένες. Κοντά στους ποιμένες βλέπουμε συνήθως και τους τρεις μάγους, με έναν εξ αυτών να είναι σκουρόχρωμος. Οι μάγοι εμφανίζονται με δύο εκδοχές. Στη μία, όταν η παράσταση της «Γέννησης» περιλαμβάνει στη σύνθεση και την «Προσκύνηση των Μάγων». Στην άλλη, όταν εμφανίζονται σε μια ξεχωριστή σύνθεση, που ανάγεται αποκλειστικά στο επεισόδιο της προσκύνησης. Και στις δύο περιπτώσεις ο αστέρας σχετίζεται με τους μάγους και κατ’ επέκταση με τον Χριστό.Με πρώτη ματιά, η ύπαρξη του αστέρα, μαζί με τις υπόλοιπες αφη-γηματικές και πλαισιωτικές λεπτομέρειες, θα μπορούσε να θεωρηθεί απλώς ενισχυτική της επιδιωκόμενης συναισθηματικής ατμόσφαιρας. Στην πραγματικότητα το θέμα εμφανίζεται αρκετά πιο περίπλοκο. Ο αστέρας και οι μάγοι δεν ανεξαρτητοποιούνται ούτε από προβλήματα δογματικής φύσεως ούτε από τις νεοπλατωνικές ιδέες της εποχής. Οι μάγοι έρχονται «εξ Ανατολών» –απ’ όπου και οι «Γεννήσεις» της ορθόδοξης εικονογραφίας, στις οποίες υπάρχει πάντοτε ο αστέρας. Επομένως, αυτός έμμεσα συναρτάται και με διαφορετικές δογματικές πεποιθήσεις για τη φύση του Χριστού. Παρεμφερείς είναι οι προσεγγίσεις και για τους «εξ Ανατολών» μάγους, με εξαίρεση την αλληγορική αποδοχή τους ως συμβόλων της κοσμικής εξουσίας η οποία υποκλίνεται στη θρησκευτική.Έχουμε, είναι αλήθεια, λίγες περιπτώσεις στη δυτική εικονογραφία όπου εμφανίζεται ο αστέρας και σε αυτές, σύμφωνα με τον καθολικισμό, συμβολίζεται η έλευση του Θεού, η ενσάρκωσή του και η μετέπει-τα επιστροφή του στους ουρανούς με την Ανάσταση. Όταν, ιδιαιτέρως, οι ακτίνες του φωτίζουν το Βρέφος, συμβολίζεται η θεϊκή υπόσταση του ενσαρκωθέντος. Την αναγγελία του χαρμόσυνου γεγονότος αναλαμβάνει ένας ή, συ-νηθέστερα, δύο άγγελοι. Το άστρο μετουσιώνεται, γίνεται φως ιλαρό, διαχεόμενο σε όλη την ατμόσφαιρα. Γίνεται επίσης, στις περιπτώσεις που παριστάνονται περισσότεροι από δύο αγγέλους, εντολή Θεού μεταφερόμενη στη γη μέσω των ουρανίων ταγμάτων.Μέχρι την αναγέννηση σπανίζουν εντυπωσιακά οι παραστάσεις που εικονίζουν τον αστέρα, κι όσες υπάρχουν προέρχονται κυρίως από τα εικονογραφημένα χειρόγραφα. Εξαίρεση, η κυριότερη ίσως, αποτελεί μια τοιχογραφία του Τζιότο (1302-5) στο Παρεκκλήσιο Σκροβένι της Πάδοβας, όπου η απεικόνιση του αστέρα με τη μορφή κομήτη μοιάζει να ακολουθεί την ερμηνεία του Ωριγένη (185-254). Ένα από τα πρώτα εικονογραφημένα χειρόγραφα που παρουσιάζουν τη Γέννηση χωρίς τον αστέρα, τον οποίο έχουν υποκαταστήσει τέσσερις άγγελοι, οι οποίοι ταυτοχρόνως συμβολίζουν και τους Ευαγγελιστές, είναι η «Βίβλος των Κελτών», αναγόμενη στον 8ο αι. Το κείμενό της βασίζεται στη λατινική μετάφραση (Vetus Latina) του 3ου αι., ενώ το εικονογραφικό της πρότυπο ανάγεται σε βυζαντινές και κοπτικές πηγές, που έχουν υποστεί ιταλικές τροποποιήσεις.
Τη Βίβλο αυτή, που είχε κλαπεί από την Εκκλησία των Κελτών το 1007, εντόπισε και διέσωσε ο στρατός του Oliver Cromwell (1599-1658), μεταφέροντάς την στο Δουβλίνο.Το «Ευαγγέλιο του Ερρίκου Β΄» (1007-1012), ιδρυτή της Επισκοπής της Βαμβέργης (1002-1024), μας διασώζει δύο συναρτώμενες παρα-στάσεις. Στη μια απεικονίζεται η Γέννηση που στο κέντρο της βρίσκεται ο Χριστός, με εκατέρωθέν του σε ισοκεφαλία τον Ιωσήφ και τη Μαρία, ενώ επάνω δεξιά παρουσιάζεται, αντί του αστέρος, ζεύγος αγγέλων. Στην άλλη εμφανίζεται υπερμεγέθης άγγελος στην κορυφή λόφου να αναγγέλλει το γεγονός στους ποιμένες.Η πρώτη παράσταση εικονισμού του αστέρος στα δυτικά χειρόγραφα, προέρχεται από το «Ψαλτήρι Ingeborg» (folio 17 recto) της Δανί-ας (1195). Ανήκε στη πριγκίπισσα Ελεονόρα, μετέπειτα σύζυγο του Φιλίππου Β΄ (1180-1223) και βασίλισσα της Γαλλίας. Βρίσκεται στο Μουσείο Conte του Chantilly. Η παράσταση με τους μάγους χωρίζεται σε δύο οριζόντιες ζώνες. Στην επάνω, με έντονα και φωτεινά χρώματα, εικονίζονται και οι μάγοι (όλοι με λευκό δέρμα) να γνωστοποιούν στον Ηρώδη την εκπλήρωση της προφητείας. Στην κάτω ζώνη οι μάγοι έχουν φτάσει στον Χριστό, που δεν βρίσκεται πλέον στη φάτνη, αλλά στην αγκαλιά της ένθρονης Παναγίας, και τους ευλογεί. Ο μεσαίος μά-γος δείχνει τον αστέρα, που, τοποθετημένος πάνω από το κεφάλι της Θεοτόκου, υποδεικνύει συμβολικά τη γαστέρα της ενσάρκωσης.Χαρακτηριστικό είναι ένα ζωγραφικό μετάλλιο από εικονογραφημένη σελίδα της «Βίβλου της Βιέννης» (1220-30), όπου εμφανίζονται αντί των τριών, τέσσερις μάγοι, που συμβολίζουν τα τέσσερα πέρατα της Οικουμένης. Ο Χριστός, σε μεγαλύτερη κλίμακα, κρατεί στο αριστε-ρό του χέρι κορώνα, ως σημάδι της βασιλείας του, δείχνοντας στους μάγους την παύση της δικής τους εξουσίας και των συνακόλουθων δεισιδαιμονιών (Codex Vindobonensis 2554, folio 2 verso).Έναν αιώνα αργότερα (1308-10), στο «Ψαλτήρι De Lisle» του Βρετανι-κού Μουσείου εμφανίζεται κοντά στη Γέννηση το θέμα της ειδοποίησης των ποιμένων από άγγελο που κρατεί τη χαρακτηριστική ταινία με την εξαγγελία «gloria in excelsis deo».Στα 1410-1416 εμφανίζονται «Οι Πολύ Πλούσιες Ώρες του Δούκα του Berry», φιλοτεχνημένες εξαιρετικά από τους αδελφούς Limbourg για τον αδελφό του Καρόλου Ε΄ της Γαλλίας. Οι «Ώρες» εκείνες στη συνέχεια συμπληρώθηκαν (1485-89) κατόπιν παραγγελίας του Δούκα Καρόλου Α΄ της Σαβοΐας και της συζύγου του Blanche de Montferrat. Η παράσταση της «Προσκύνησης των Μάγων» στο χειρόγραφο αυτό, θεωρείται η σημαντικότερη της εποχής και η πλέον περιγραφική. Εικονίζεται η Παναγία βρεφοκρατούσα, στον τύπο της βασίλισσας που εμφανίζει στον λαό τον διάδοχο προς αναγνώριση του αξιώματός του. Πίσω της βρίσκονται αυλικές θεραπαινίδες. Ο Χριστός βρέφος δέχεται την προσκύνηση των Μάγων. Πρώτος όμως γονατίζει στα πόδια της Θεοτόκου ο Ιωσήφ. Το τετράπλευρο πλαίσιο της παράστασης, στο αριστερό του άνω άκρο, περιλαμβάνει και ενσωματώνει μια ημικυκλική απόληξη, προκειμένου να τονιστεί ιδιαιτέρως η παρουσία του αστέρος περικυκλωμένου από υμνωδούς αγγέλους. Οι ακτίνες του περνούν μέσα από ανοίγματα της ψάθινης στέγης, καταλήγοντας στο φωτοστέφανο της Παναγίας. Στο βάθος διακρίνονται, σκόπιμα, τα χαρακτηριστικά μεσαιωνικά κτίρια της Bourges, πρωτεύουσας της επαρχίας του Berry. Από την απεικόνιση αυτή επηρεάστηκαν αργότερα οι Ιταλοί ζωγράφοι Stefano da Zevio (1435) και Gentile da Fabriano (1423).Κατ’ απομίμηση του Δούκα του Berry, και κυρίως της Blanche de Monferrat, η πριγκίπισσα Άννα της Βρετανίας, και μετέπειτα βασίλισ-σα της Γαλλίας (1477-1514), είχε παραγγείλει στους μικρογράφου Jean Bourdichon (1457-1521) και Jean Poyet (1465-1515) τις δικές της «Μεγάλες Ώρες», όπως τις ονόμασε: ένα βιβλίο προσευχών με 49 ολοσέλιδες μινιατούρες, σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού. Στην παράσταση της «Γέννησης», συναντάται για πρώτη φορά το αστέρι χωρίς τους μάγους. Στην άνω αριστερή γωνία εμφανίζονται οι ακτίνες του να περνούν από μια οπή της ξυλοστεγούς φάτνης φωτίζοντας τον Ιωσήφ(!), ο οποίος αν και έχει φωτοστέφανο παραμένει στο σκοτάδι της άγνοιας, τόσο που χρειάζεται επιπλέον το τεχνητό φως από ένα φανάρι που κρατεί στα χέρια του. Πίσω του διακρίνονται τα ερείπια αρχαίου οικοδομήματος. Συμβολίζουν τις παλιές ειδωλο-λατρικές δοξασίες, στις οποίες, μέχρι εκείνη την αποκαλυπτική ώρα, ο Ιωσήφ στηρίζει τα νώτα του.
Τα ερείπια αρχίζουν να καλύπτονται από την ξύλινη στέγη (συμβολισμός του κατοπινού ξύλου του Σταυρού) της νέας θρησκείας. Ο Χριστός εκλύει, μέσα από τη φάτνη, αυτόνομο φως, που δεν σχετίζεται με εκείνο του αστέρος, και φωτίζει τη μητέρα του, που τη στιγμή εκείνη αντιλαμβάνεται τον εφεξής ρόλο της. Σε ένα άνοιγμα του στεγάστρου, παρουσιάζονται τέσσερις ποιμένες: συμβολίζουν τους Ευαγγελιστές και την κατοπινή διάδοση των λόγων του Κυρίου (Folio 51verso).Στο «Βιβλίο των Ωρών» του καρδινάλιου Alessandro Farnese (1520-1589), γνωστότερο ως «Ore di Nostra Donna», ζωγραφισμένο από τον μινιατουρίστα Giulio Clovio (1498-1578) ανάμεσα στα χρόνια 1537-46, η «Γέννηση» παρουσιάζεται μέσα από γαλάζιες, σμαραγδένιες, ρόδινες και χρυσαφένιες αποχρώσεις. Στον λυρικό ρεαλισμό συντελούν η θεατρική κίνηση των σωμάτων, το ογκοπλαστικό σχέδιο και οι φωταυγείς τόνοι της ιλαρότητας του αστέρος, τη μετουσιωμένη διάχυση του οποίου υποδεικνύει ένας άγγελος, στο άνω δεξί τμήμα της παράστασης, η οποία κατά τα άλλα φέρει όλα τα χαρακτηριστικά στιλιστικά γνωρίσματα της ύστερης Αναγέννησης.Πριν, ωστόσο, από την Αναγέννηση, κατά τον 14ο κυρίως αιώνα, υπάρχουν αρκετοί ζωγράφοι που εμφανώς επηρεάστηκαν από την ορθόδοξη εικονογραφία του θέματος. Θα ξεχώριζα δύο τουλάχιστο παραδείγματα, με εμφανή την παρουσία του αστέρος. Το ένα αφορά τον λεγόμενο «Ζωγράφο της Αδριατικής», όπου στη δική του «Γέννηση» (πρώτο τέταρτο 14ου αι.) το άστρο υπέρκειται της κεφαλής του Χριστού το άλλο είναι του Lorenzo Veneziano, που ζωγράφισε τη βυζαντινίζουσα εικόνα του στα 1360-70. Και οι δύο εικόνες βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Μουσείο Βελιγραδίου.Ο θαυμασμός και η σχέση που είχαν αναπτύξει τον 15ο αιώνα οι δυτικοί ζωγράφοι με τους βυζαντινούς, φαίνεται ιδιαίτερα μέσα από μια «Προσκύνηση μάγων» που ζωγραφίζει ο Μπενότσο Γκοτσόλι, συνεργάτης του Φρα Αντζέλικο στις εργασίες του Βατικανού και αργότερα στο Παρεκκλήσι της Παναγίας του Ορβιέτο. Το 1459, ο Γκοτσόλι προσκαλείται στη Φλωρεντία για να φιλοτεχνήσει το Παρεκκλήσι των ανακτόρων των Μεδίκων. Οι μάγοι της «Προσκύνησής» του έχουν τα χαρακτηριστικά προσωπικοτήτων της εποχής και στη συνοδεία τους περιλαμβάνεται έφιππος ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ιωάννης VIII ο Παλαιολόγος (!), ενώ το αστέρι υπέρκειται της μορφής του ως ολόλαμπρος Ήλιος.Την υποκατάσταση του αστέρος με τον ήλιο της δικαιοσύνης την έχουμε ήδη λίγο ενωρίτερα, στην «Προσκύνηση των Μάγων» του Τζεντίλε ντα Φαμπριάνο (Ουφίτσι Φλωρεντίας, 15ος αιώνας). Την ίδια εποχή και στην ίδια πόλη των φώτων, ο Λορέντζο Μόνακο ζωγραφίζει τη δική του «Προσκύνηση», όπου πάνω από το κεφάλι του Χριστού διακρίνεται εμφανώς το υπέρλαμπρο άστρο.Μέσα από διάφορες συμβολικές υποκαταστάσεις ή μετουσιώσεις του άστρου της Βηθλεέμ, υπάρχουν αρκετά θέματα που δημιούργησαν κατόπιν παραγγελιών πολλοί ζωγράφοι. Συνοπτικά αναφέρω τα έργα των Βαν ντερ Βάιντεν (1460), Χανς Πλέυντενβουρφ και Στέφαν Λόχνερ (1460, όπου το άστρο αποτυπώνεται σε μια σημαία της ακολουθίας των μάγων), Πιέρο ντέλα Φραντσέσκα (1477), Ούγκο βαν ντερ Γκους (1475), Λεονάρντο ντα Βίντσι (1481), Γιάκοπο Μπασάνο (1560), Δομ. Θεοτοκόπουλου (1567, 1570, 1574), Καραβάτζιο («Μαντόνα του Λορέττο», 1604).
Τα Χαρακτηριστικα του Αστρου ΤΙ ΗΤΑΝ ΤΟ ΑΣΤΕΡΙ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΕ ΤΟΥΣ ΜΑΓΟΥΣ ΚΑΙ Ο ΤΖΙΟΤΟ ΠΑΡΙΣΤΑΝΕΙ ΩΣ ΚΟΜΗΤΗ;
Αναλογιζόμενοι τους αιώνες που παρήλθαν από τη Γέννηση του Χριστού δεν μπορούμε παρά με θαυμασμό να προσεγγίσομε τον τρόπο του ερχομού Του στη Γη. Χωρίς τυμπανοκρουσίες, χωρίς καν να το γνωρίζει κάποιος από το λαό Tου, η γέννησή Του αναγγέλθηκε στους ταπεινούς μόνον βοσκούς από «πλῆθος στρατιᾶς οὐρανίου», και στο λαό των Ιεροσολύμων από την άφιξη των Σοφών Μάγων της Ανατολής. Τι ήταν όμως αυτό το φως που οδήγησε τους Μάγους μακριά από τη χώρα τους; Τι είδους άστρο τους καθοδήγησε στο μέρος εκείνο όπου ήταν σπαργανωμένο το θείο βρέφος της Βηθλεέμ; Τι ήταν άραγε το μυστηριώδες και υπέροχο αυτό άστρο, του οποίου το ακτινοβόλο φως φωτίζει και εμπνέει τους ανθρώπους εδώ και 2.000, σχεδόν, χρόνια;Αν προσπαθήσουμε να συλλέξουμε τις αναφορές που σχετίζονται με το Άστρο των Χριστουγέννων θα ανακαλύψουμε δυστυχώς ότι δεν υπάρχουν πολλές, αφού η μόνη αναφορά γι’ αυτό βρίσκεται σε μία και μοναδική περικοπή στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (κεφ. Β΄). Αυτή μάλιστα είναι και η μοναδική περικοπή που αναφέρεται στο Άστρο της Βηθλεέμ στα Κανονικά Βιβλία της Βίβλου, δηλαδή εκείνα που αναγνω-ίστηκαν από την Εκκλησία ως θεόπνευστα και γνήσια .
1. Τοῦ δὲ Ἰησοῦ γεννηθέντος ἐν Βηθλεὲµ τῆς Ἰουδαίας,
ἐν ἡµέραις Ἡρώδου τοῦ βασιλέως, ἰδοὺ, Mάγοι ἀπὸ ἀνατολῶν παρεγένοντο εἰς Ἱεροσόλυµα, λέγοντες. 2. Ποῦ ἐστιν ὁ τεχθείς Βασιλεύς τῶν Ἰουδαίων; εἴδοµεν γὰρ αὐτοῦ τὸν ἀστέρα ἐν τῇ ἀνατολῇ, καὶ ἤλθοµεν προσκυνῆσαι αὐτῷ 3. Ἀκούσας δὲ ὁ Ἡρώδης ὁ βασιλεύς, ἐταράχθη, καὶ πᾶσα Ἱεροσόλυµα µετ’ αὐτοῦ...7. Τότε Ἡρώδης, λάθρα καλέσας τοὺς Μάγους, ἠκρίβωσε παρ’ αὐτῶν τὸν χρόνον τοῦ φαινοµένου ἀστέρος.8. Καὶ πέµψας αὐτοὺς εἰς Βηθλεέµ, εἶπε.Πορευθέντες, ἀκριβῶς ἐξετάσατε περὶ τοῦ Παιδίου.ἐπὰν δὲ εὕρητε,ἀπαγγείλατέ µοι, ὃπως κᾀγὼ ἐλθὼν προσκυνήσω αὐτῷ.9. Οἱ δέ, ἀκούσαντες τοῦ βασιλέως, ἐπορεύθησαν. καὶ ἰδοὺ, ὁ ἀστὴρ, ὃν εἶδον ἐν τῇ ἀνατολῇ, προῆγεν αὐτούς, ἓως ἐλθὼν ἔστη ἐπάνω, οὗ ἦν τὸ παιδίον 10. Ἰ δόντες δὲ τὸν ἀστέρα, ἐχάρησαν χαρὰν µεγάλην σφόδρα. Ακόμη και εδώ, όμως, το άστρο αναφέρεται τέσσερεις μόνο φορές χωρίς να μας δίνεται ούτε ο χρόνος ούτε η εποχή που εμφανίστηκε, αλλά ούτε και οποιαδήποτε άλλη περιγραφή του. Παρ’ όλα αυτά όμως, σήμερα είμαστε σε θέση να εξάγουμε ορισμένα συμπεράσματα και να σημει-ώσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά αυτού του μυστηριώδους άστρου.Το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει για το Άστρο της Βηθλεέμ είναι ότι το άστρο αυτό θα έπρεπε να ήταν κάτι το ασυνήθιστο, προκειμένου να έλξει την προσοχή των Μάγων. Εάν το άστρο αυτό ήταν κάτι το συνηθισμένο, κάτι που παρουσιαζόταν στον ουρανό συχνά δεν θα υπήρχε λόγος να «ξεσηκωθούν» οι Μάγοι και να ξεκινήσουν από εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά προκειμένου να πάνε στον οποιονδήποτε τόπο, που θα τους οδηγούσε αυτό το άστρο. Το δεύτερο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το άστρο αυτό θα πρέπει να είχε αρκετή διάρκεια ζωής. Θα πρέπει να ήταν δηλαδή ένα άστρο «διαρκείας», γιατί οι Μάγοι είχαν να διασχίσουν αρκετά μεγάλη απόσταση από τη χώρα τους έως τη Βηθλεέμ. Ας μην ξεχνάμε άλλω-στε ότι τα ταξίδια την εποχή εκείνη, πάνω σε καμήλες ή άλλα ζώα, δεν ήταν τόσο γρήγορα. Οπότε, για να τους είναι δυνατό να το παρακολουθούν συνεχώς από τη χώρα τους έως τη Βηθλεέμ, το άστρο αυτό θα πρέπει να είχε διάρκεια ζωής αρκετά μεγάλη και θα έπρεπε να ήταν κάτι το οποίο φαινόταν στον ουρανό επί αρκετές εβδομάδες ή ακόμη και μήνες.Το τρίτο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το άστρο αυτό θα έπρεπε να ήταν κάτι αρκετά δυσδιάκριτο στον πολύ κόσμο. Ίσως αυτό να σας φανεί παράξενο, γιατί συνήθως φανταζόμαστε το Άστρο της Βηθλεέμ ως ένα πολύ λαμπρό και μεγάλο άστρο που φωτίζει άπλετα τον ουρανό, με τις λαμπρές ακτίνες του πάνω από τη φάτνη. Αλλά δεν είναι δυνατό να ήταν κάτι τέτοιο, γιατί φαίνεται ότι οι Μάγοι ήταν οι μόνοι που το είχαν δει ή οι μόνοι που γνώριζαν κάτι γι’ αυτό. Ο Ηρώδης δεν το είχε δει ούτε είχε ακούσει οτιδήποτε, το ίδιο και οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι. Ούτε και οι βοσκοί το πρόσεξαν παρ’ όλο που βρίσκονταν με τα κοπάδια τους έξω στους κάμπους. Αλλά ούτε και οι Ρωμαίοι στρατιώτες της περιοχής ή οποιοσδήποτε άλλος, εκτός από τους Μάγους. Έτσι το Άστρο της Βηθλεέμ θα έπρεπε να ήταν στην πραγματικότητα αρκετά δυσδιάκριτο. Το τέταρτο συμπέρασμα που εξάγουμε είναι ότι το άστρο αυτό ίσως να μην ήταν ένα άστρο με τη σημασία που έχει η λέξη αυτή σήμερα. Την εποχή που γράφτηκε το Ευαγγέλιο του Ματθαίου, η λέξη αστήρ είχε διαφορετική έννοια απ’ αυτήν που έχει σήμερα. Την εποχή εκείνη ο κόσμος προσδιόριζε με τη λέξη άστρο οτιδήποτε έβλεπε στον ουρανό. Τα μετέωρα ονομάζονταν διάττοντες αστέρες, οι κομήτες μακρυμάλληδες αστέρες, οι δε πλανήτες πλανώμενοι αστέρες. Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν ταξινομεί όλα αυτά τα αντικείμενα ως άστρα, αλλά οι αρχαίοι το έκαναν. Εκτός αυτού πολλοί αρχαίοι συγγραφείς, όπως ο Άρατος και ο Πλάτων, «χρησιμοποιούν την λέξιν άστρον με την περι ληπτικήν σημασίαν, καθώς ακριβώς ημείς την λέξιν αστερισμός και εννοούν ομάδα αστέρων». Τα αντικείμενα που σήμερα ονομάζουμε εμείς άστρα ήταν για τους αρχαίους οι απλανείς αστέρες. Έτσι το άστρο που αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος ως «ἀστέρα» ίσως να μην ήταν ένα πραγματικό άστρο,όπως το εννοούμε σήμερα, αλλά ένα οποιοδήποτε ουράνιο σώμα ή φαινόμενο.Τέλος, το πέμπτο συμπέρασμα που προκύπτει αφορά στη θέση του άστρου στον ουρανό. Οι Μάγοι αναφέρουν στο λαό των Ιεροσολύμων ότι είδαν «τὸν ἀστέρα αὐτοῦ ἐν τῇ ἀνατολῇ». Το σημείο αυτό δεν εννοεί ότι το άστρο ήταν στο ανατολικό μέρος του ουρανού, αλλά ότι οι Μάγοι βρίσκονταν στις ανατολικές, από την Παλαιστίνη, χώρες της Ασίας,όταν πρωτοπαρατήρησαν το Άστρο. Μιας λοιπόν και οι Μάγοι βρίσκονταν στην Ανατολή όταν το είδαν για πρώτη φορά, ο μόνος τρόπος για να φθάσουν στη Βηθλεέμ ήταν να ταξιδέψουν προς τη Δύση. Έτσι, το άστρο που τους οδηγούσε θα έπρεπε να βρισκόταν στο δυτικό μέρος του ουρανού. Εάν ακολουθούσαν κάποιο άστρο, που θα βρισκόταν στο ανατολικό μέρος του ουρανού θα έφθαναν στην Κίνα ή στις Ινδίες και όχι στη Βηθλεέμ. Θα πρέπει να συμπεράνουμε λοιπόν ότι το άστρο αυτό βρισκόταν στο δυτικό τμήμα του ουρανού.Τι ήταν λοιπόν αυτό που συνέβη στον ουρανό του μικρού χωριού της Βηθλεέμ εκείνη την εποχή κι έκανε τους Μάγους να ξεκινήσουν για το μακρινό τους ταξίδι;
ΚΑΙ ΣΤΑ ΙΤΑΛΙΚΑ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΙΒΛΟ ΣΤΑ ΙΤΑΛΙΚΑ:
IL VANGELO SECONDO MATTEO. (Ιλ βαντζέλο σεκόντο Ματέο).
2:1 Gesù era nato in Betlemme di Giudea, all'epoca del re Erode. Dei magi d'Oriente arrivarono a Gerusalemme, dicendo:
2:2 "Dov'è il re dei Giudei che è nato? Poiché noi abbiamo visto la sua stella in Oriente e siamo venuti per adorarlo". 2:3 Udito questo, il re Erode fu turbato, e tutta Gerusalemme con lui. 2:4 Riuniti tutti i capi dei sacerdoti e gli scribi del popolo, s'informò da loro dove il Cristo doveva nascere. 2:5 Essi gli dissero: "In Betlemme di Giudea; poiché così è stato scritto per mezzo del profeta: 2:6 "E tu, Betlemme, terra di Giuda, non sei affatto la minima fra le città principali di Giuda; perché da te uscirà un principe, che pascerà il mio popolo Israele"". 2:7 Allora Erode, chiamati di nascosto i magi, s'informò esattamente da loro del tempo in cui la stella era apparsa; 2:8 e, mandandoli a Betlemme, disse loro: "Andate e chiedete informazioni precise sul bambino e, quando l'avrete trovato, fatemelo sapere, affinché anch'io vada ad adorarlo". 2:9 Essi dunque, udito il re, partirono; e la stella, che avevano vista in Oriente, andava davanti a loro finché, giunta al luogo dov'era il bambino, vi si fermò sopra. 2:10 Quando videro la stella, si rallegrarono di grandissima gioia.2:11 Entrati nella casa, videro il bambino con Maria, sua madre; prostratisi, lo adorarono; e, aperti i loro tesori, gli offrirono dei doni: oro, incenso e mirra. 2:12 Poi, avvertiti in sogno di non ripassare da Erode, tornarono al loro paese per un'altra via.
ομαδα 2 : Οι άριστοι μαθητές του Α2΄:
ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ , ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΛΙΑΣ.
H BYZANTINH EIKONA: Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.
ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ Α2:
ΦΑΝΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ,
ΠΑΥΛΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ -ΡΑΦΑΗΛ ΡΕΒΗΣ.
Στο κέντρο της παράστασης είναι το βουνό με λαξεμένη τη σπηλιά. Μπροστά το Θείο Βρέφος στη φάτνη ντυμένο με πανιά. Από πάνω του ένα άλογο και ένα βόδι.
Κοντά στη φάτνη η Μητέρα γονατισμένη σαν να προσκυνά το γιο της και Θεό της. Μια συγκρατημένη ευτυχία αχνοφαίνεται στο γλυκό της πρόσωπο.
Κάτω αριστερά ο Ιωσήφ, λίγο πιο μακριά, γιατί δεν είναι άμεσα δεμένος με τη Γέννεση. Σκεφτικός . Μπροστά του ένας άνθρωπος με σκούρη κάπα.
Στην άλλη πλευρά της παράστασης κάτω δεξιά μια σκηνή με το λουτρό του Θείου Βρέφους. Μια απλή καθημερινή ανθρώπινη φύση του Ιησού.
Δεξιά υπάρχουν δύο βοσκοί. Ο ένας ακούει με ενδιαφέρον από τον άγγελο το χαρμόσυνο γεγονός και πιο κάτω ένα βοσκόπουλο παίζει φλογέρα.
Στην παράσταση φαίνονται μόνο δύο μάγοι και το άλογο του τρίτου. Τα άλογα και οι στολές τους έχουν διαφορετικά χρώματα. Το βλέμμα τους στραμμένο στο άστρο, πηγαίνουν να προσκυνήσουν το Θείο Βρέφος
Οι άγγελοι είναι ζωγραφισμένοι ολόσωμοι με διάχυτη ευγένεια, συμμετέχουν στο χαρμόσυνο γεγονός.
Όλος ο πινάκας αλλά ειδικά το πάνω μέρος είναι λουσμένο στο φως, ένα ελαφρό –γλυκό φως!
LA NATIVITA
